آشنایی با مزایا و معایب دوگانه سوز کردن ماشین - بررسی خودرو گازسوز

دوگانه‌سوز کردن خودرو در شهرهای بزرگ و پرجمعیت که میزان تردد شهری و بین‌شهری در آن‌ها بالاست، یکی از روش‌های مؤثر در کاهش مصرف سوخت و همچنین کاهش آلودگی هوا محسوب می‌شود. در کشور ما نیز این روند ابتدا از ناوگان حمل‌ونقل عمومی و تاکسی‌ها آغاز شد و سپس با تولید خودروهای داخلی ادامه یافت.

فروش خودروهای دوگانه‌سوز و طرح دوگانه‌سوز کردن خودروهای داخلی از دهه ۸۰ در شهرهای بزرگ ایران با استقبال نسبتا خوبی روبرو شد. به‌گونه‌ای که افزایش نرخ سوخت در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ یکی از مهم‌ترین دلایل برای دوگانه‌سوز کردن خودروها در ایران به شمار می‌آید. در این سال‌ها، گروه خودروسازی ایران‌خودرو و گروه خودروسازی سایپا تلاش کردند تا برخی محصولات خود را به سمت تولید دوگانه‌سوز سوق دهند که مورد توجه و استقبال خریداران نیز قرار گرفت.

ایران یکی از بزرگ‌ترین ناوگان‌های دوگانه‌سوز جهان را داراست و گاز LPG به‌عنوان یک سوخت جایگزین بنزین در این کشور کاملاً پذیرفته شده است. خودروهای دوگانه‌سوز در کشور عموماً یا به‌صورت کارخانه‌ای گازسوز شده‌اند که پیشرانه آن‌ها پایه گازسوز دارد یا به‌وسیله شرکت‌ها و کارگاه‌های خصوصی گازسوز شده‌اند. هرچند خودروهایی که به‌صورت دستی یا شرکتی گازسوز شده‌اند، مجوز ادامه فعالیت داشته و از بیمه و ضمانت‌نامه برخوردار هستند، اما توصیه می‌شود از خودروهای کارخانه‌ای گازسوز استفاده شود چرا که این خودروها از خطر کمتری برخوردار بوده و ایمن‌ترند.

در ادامه با در نظر گرفتن این موضوع که با افزایش قیمت سوخت در کشور و همچنین افزایش تعداد متقاضیان خودروهای دوگانه‌سوز، آیا قیمت این خودروها نیز در آگهی‌های فروش صعودی شده است یا خیر، به بررسی این موضوع پرداخته شده است.

مزایای یک خودرو دوگانه‌سوز

در ادامه به برسی مزیا این نوع خودرو ها میپردازیم .

صرفه‌جویی اقتصادی بیشتر نسبت به خودروهای بنزینی

مهم‌ترین و اساسی‌ترین دلیلی که مردم را به سمت خودروهای دوگانه‌سوز جذب می‌کند، پایین بودن قیمت گاز در مقایسه با قیمت بنزین است. علاوه بر این، شما به عنوان راننده با یک باک کامل گاز، مسافت بیشتری را نسبت به یک باک کامل بنزین طی خواهید کرد. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که مسافت‌های زیادی با خودرو خود جابجا می‌شوند، مانند رانندگان تاکسی‌های شهری و تاکسی‌های مبتنی بر پلتفرم‌های مجازی، اهمیت بیشتری دارد.

کاهش آلودگی زیست‌محیطی و کمک به کاهش گازهای گلخانه‌ای

کاملاً مشخص است که یکی از اصلی‌ترین دلایل آلودگی هوا، به‌ویژه در کلان‌شهرها، خودروها هستند. کارشناسان بنزین بی‌کیفیت را یکی از دلایل اصلی آلودگی هوای تهران می‌دانند. استفاده از خودرو دوگانه‌سوز یکی از راه‌حل‌هایی است که به کاهش آلودگی و بهبود کیفیت هوا کمک می‌کند. در مقام مقایسه، یک سمند LX EF7 دوگانه‌سوز زمانی که از سوخت CNG استفاده می‌کند، نسبت به زمانی که از بنزین بهره می‌برد، ۱۱ برابر کمتر گازهای گلخانه‌ای و مضر تولید می‌کند.

 کمک به اقتصاد کشور

خودروی دوگانه‌سوز از گاز به‌صورت CNG یا LPG استفاده می‌کند. این سوخت‌های گازی فرآیند تولیدی ساده‌تر و به‌صرفه‌تری نسبت به بنزین دارند و در نتیجه از نظر اقتصادی برای کشور مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. علاوه بر این، افزایش تمایل مردم به استفاده از خودروهای دوگانه‌سوز سبب کاهش مصرف بنزین شده و این موضوع بهره‌مندی از بنزین در دیگر کاربردها را به همراه دارد. در واقع، استفاده از این نوع خودروها برای کشورهایی مانند ایران که اقتصاد آن‌ها بر پایه فرآورده‌های نفتی است، به‌صرفه‌تر است.

معایب یک خودرو دوگانه‌سوز

در ادامه معایب این خودرو ها بخوانید :

استهلاک بیشتر در بخش موتور و قطعات مصرفی

خودروهای دوگانه‌سوز به دلیل استفاده همزمان از دو سوخت گاز فشرده و بنزین، با گذشت زمان دچار استهلاک می‌شوند و قدرت آن‌ها کاهش می‌یابد. هنگام تغییر سوخت مصرفی، موتور به‌طور مکرر دچار ریپ زدن شده و به اصطلاح "خفگی موتور" رخ می‌دهد. این امر باعث فشار بر سوپاپ‌ها و سرسیلندرهای خودرو شده و در نتیجه عمر قطعات کاهش می‌یابد.

بر اساس گفته‌های کارشناسان، یک خودرو دوگانه‌سوز نسبت به یک خودرو بنزینی تا ۲۰ درصد افت قدرت دارد و این اتفاق مشکلاتی همچون کاهش توان خودرو، خاموش شدن موتور، نیاز به گاز دادن بیشتر و استهلاک بیشتر قطعات را به همراه دارد.

یکی دیگر از مشکلات شایع که مالکان خودروهای دوگانه‌سوز اغلب با آن مواجه هستند، عدم توانایی این خودروها در تامین انرژی موردنیاز کولر آن‌هاست. به عبارت دیگر، زمانی که از سوخت گاز استفاده می‌کنید، نمی‌توانید از کولر خودرو به خوبی بهره‌برداری کنید و تهویه مناسبی در خودرو داشته باشید زیرا توان خودرو کم است.

رانندگانی که به دنبال خرید خودروهای دوگانه‌سوز هستند، باید این نکته را نیز در نظر داشته باشند که هزینه‌های نگهداری و تعویض قطعات در این خودروها نسبت به خودروهای بنزینی به مراتب بیشتر است.

 حجم کم فضای صندوق عقب

در خودروهای گازسوز، مخزن نگهداری گاز در صندوق عقب قرار می‌گیرد که این مسئله باعث کاهش چشمگیر فضای صندوق عقب می‌شود. به همین دلیل، مالکان خودروهای دوگانه‌سوز اغلب از کمبود فضای صندوق عقب خود شکایت دارند.

 آسیب‌پذیری بالا در هنگام تصادفات رانندگی

بسیاری از کارشناسان خودروهای دوگانه‌سوز را به بمب‌های ساعتی تشبیه می‌کنند که در جاده‌های کشور در حال حرکت هستند. پلیس راهور و سازمان استاندارد ایران نیز کیفیت تولیدات دوگانه‌سوز داخلی را چندان بالا نمی‌دانند و آن‌ها را خطرناک توصیف می‌کنند.

علاوه بر این، خودروهای دوگانه‌سوز به‌طور کلی نسبت به خودروهای بنزین‌سوز خطرناک‌تر و ایمنی کمتری دارند. در کشور ما، تعداد زیادی کارگاه‌های دستی و بی‌کیفیت و حتی گاهی غیرقانونی به دوگانه‌سوز کردن خودروها مشغول هستند. این خودروها اغلب در مرحله شماره‌گذاری نیز تایید نمی‌شوند و آمار تصادفات خطرناک آن‌ها نیز به‌طور قابل‌توجهی بیشتر است.

هزینه بالای احداث پایانه‌های سوخت‌گیری CNG

اگرچه در همه نقاط کشور ایستگاه‌های فروش گاز به وفور یافت می‌شود، اما این واقعیت غیرقابل انکار است که تعداد این ایستگاه‌ها از ایستگاه‌های فروش بنزین کمتر است. افرادی که خودرو دوگانه سوز دارند ممکن است مجبور باشند مسافت زیادی را برای پیدا کردن ایستگاه سوخت طی کنند یا در صف‌های این ایستگاه‌ها بیشتر صبر کنند.

اهمیتی که در خصوص خودروهای دوگانه سوز وجود دارد، توجه به ایمنی آن‌هاست. خودروهایی که به‌صورت غیرکارخانه‌ای و در محیط کارگاهی دوگانه سوز شده‌اند، عموماً استانداردهای ایمنی لازم را ندارند و در بخش موتور و قوای محرکه آسیب‌پذیرتر هستند. بنابراین، باید به نحوه دوگانه سوز کردن خودرو و مراکز معتبر معرفی شده توسط مراجع ذی‌صلاح توجه کرد.

بسیاری از حوادث و انفجارهای غیرقابل جبران که در هنگام سوخت‌گیری خودروهای دوگانه سوز رخ می‌دهد، مربوط به خودروهایی است که در محیط‌های غیراستاندارد دوگانه سوز شده‌اند و کنترل کیفی نهایی بر روی آن‌ها صورت نگرفته است.

توصیه نهایی برای خرید خودرو دوگانه سوز این است که اگر تمایل به این نوع وسایل نقلیه دارید، بهتر است از خودروهای استاندارد که از موتور پایه گازسوز برخوردار بوده و کارخانه‌ای دوگانه سوز شده‌اند، استفاده کنید. این کار علاوه بر ایمنی بیشتر، هزینه کمتری نیز برای نگه‌داری و تعمیر خودرو به همراه دارد.

گاز یا بنزین؟

احتمالاً هرگز نتوان به سوال "کدام سوخت بهتر است؟" پاسخ قاطعی داد، زیرا هر دوی این سوخت‌ها مزایا و معایبی دارند. علاقه به استفاده از گاز برای خودروها در ایران پس از افزایش قیمت بنزین بیشتر شده است، زیرا قیمت گاز نسبت به بنزین کمتر است. برخی فکر می‌کنند که بنزین بهترین سوخت برای خودروها است و استفاده از گاز CNG ممکن است تاثیرات منفی‌ای بر روی موتور خودرو داشته باشد که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

بر اساس گزارش‌ها و اطلاعات منتشر شده، استفاده از گاز برای خودروها پس از افزایش قیمت بنزین در آبان ماه سال ۹۸ رواج بیشتری پیدا کرده است، زیرا هزینه کمتری نسبت به بنزین دارد و این موضوع بسیاری را به استفاده از آن ترغیب می‌کند. افرادی که خودروهای دوگانه سوز دارند همواره با مسائلی مانند تاثیر هر سوخت بر روی موتور، کارایی خودرو و... سر و کار دارند و نظرات متنوعی درباره این دو نوع سوخت وجود دارد.

گاز CNG برای محیط زیست مفیدتر است و هزینه کمتری دارد

آلودگی هوا هر ساله زندگی بسیاری از مردم در سراسر جهان را تهدید می‌کند. خودروها به دلایل مختلف نقش مهمی در ایجاد آلودگی هوا دارند. به همین دلیل، سازندگان خودرو باید برخی از استانداردها را رعایت کنند. اما نوع سوخت مصرفی در خودرو نیز بسیار اهمیت دارد؛ یعنی سوخت‌ها که با هم دود و آلاینده‌های دیگری را ایجاد می‌کنند.

ترکیبات شیمیایی موجود در گاز CNG باعث می‌شود این سوخت کمترین میزان آلاینده را نسبت به بنزین تولید کند. البته میزان آلاینده‌های موجود در بنزین معمولی با بنزین سوپر نیز متفاوت است، اما به دلیل هزینه بالاتر بنزین سوپر، استفاده از آن در ایران رایج نیست. از نظر اقتصادی، استفاده از گاز هزینه کمتری برای افراد دارد، اما ایجاد ایستگاه‌های سوخت‌گیری CNG هزینه زیادی دارد. تولید کمتر آلاینده و هزینه کمتر سوخت CNG می‌تواند دلیل محکمی برای انتخاب این نوع سوخت باشد.

مزایای خودروهای گاز سوز

افزایش دوام شمع خودرو

افزایش عمر مفید خودرو

کاهش آلودگی محیط زیست

هزینه کمتر سوخت CNG

معایب خودروهای گاز سوز

کاهش توان موتور

سریع‌تر خالی شدن مخزن گاز نسبت به بنزین

هزینه بالا برای تجهیزات

افزایش وزن خودرو

مقایسه فنی موتور خودروهای گاز سوز و بنزینی

بنزین حاوی رسوبات زیادی است که توسط فیلتر سوخت از ورود به موتور جلوگیری می‌شود، اما گاز مشکل رسوبات کربنی را ندارد، که باعث افزایش عمر سوپاپ‌ها، سرپیستون و شیار رینگ‌ها می‌شود و خطر گیر کردن آنها کاهش می‌یابد. همچنین، عدم وجود رسوبات باعث افزایش فاصله زمانی بین تعویض روغن موتور و فیلتر آن می‌شود که در نتیجه، هزینه نگهداری کمتری به همراه دارد.

ترکیبات گاز نسبت به بنزین خشک‌تر است و این باعث افزایش مشکلات در عملکرد موتور خودرو می‌شود. همچنین، خودروهای گاز سوز دارای تعداد بیشتری قطعات در موتور هستند که منجر به افزایش هزینه نگهداری آنها می‌شود.

باید ذکر کرد که مسئله آلودگی بسیاری از خودروسازان را به سمت تولید خودروهای برقی سوق داده است، اما هنوز استفاده از این نوع خودروها به طور گسترده و جهانی نشده است.